مقدمه
ایمنی شغلی از مهم‌ترین ارکان حفظ سلامت نیروی کار در هر جامعه است. با وجود توسعه فناوری‌ها و صدور دستورالعمل‌های حفاظتی، حوادث کاری همچنان در بسیاری از کشورها اتفاق می‌افتد و گاهی منجر به جراحات شدید یا مرگ کارگران می‌شود. بررسی موارد واقعی در ایران و خارج از کشور نشان می‌دهد که ریشه بسیاری از این حوادث در سهل‌انگاری، نقص سیستم‌های ایمنی و نبود مدیریت درست محیط کار نهفته است.
حادثه اول – انگلستان: له‌شدن کارگر توسط بیل مکانیکی
در تاریخ ۲۹ ژانویه ۲۰۲۴، در سایت پسماند واقع در استیندراپ رود، کانتی دورهام، یک کارگر ۲۴ ساله که تنها دو هفته از شروع کارش گذشته بود، توسط بیل مکانیکی از پشت مورد اصابت قرار گرفت و سپس زیر گرفته شد. این حادثه منجر به شکستگی هر دو پای وی شد.
تحقیقات سازمان ایمنی و بهداشت بریتانیا (HSE) نشان داد که شرکت Farm XS (Northern) Limited هیچ ارزیابی ریسکی برای جداسازی مسیر تردد وسایل نقلیه و محل کار کارگران انجام نداده و استانداردهای ایمنی رعایت نشده است. دادگاه «تِس‌ساید مجیستریت» این شرکت را به پرداخت ۴ هزار پوند جریمه نقدی و ۴ هزار و ۲۸۵ پوند هزینه دادرسی محکوم کرد.
بازرس HSE هشدار داد که این حادثه به راحتی با اجرای اقدامات کنترلی نظیر تفکیک مسیر حرکت خودروها و ایجاد پناهگاه برای کارگران، قابل پیشگیری بود.
حادثه دوم – ایران: مرگ کارگر در مازندران بر اثر سقوط در دستگاه صنعتی
در کارخانه «پارس نئوپان» نشتارود، استان مازندران، یکی از کارگران به علت سقوط در داخل دستگاه صنعتی جان خود را از دست داد. بر اساس گزارش پزشکی قانونی، نبود حفاظ کافی و فقدان اقدامات ایمنی لازم علت اصلی این سانحه بوده است.
این حادثه بار دیگر ضعف نظارت‌های ایمنی و کمبود سرمایه‌گذاری در تجهیزات حفاظتی را در برخی واحدهای صنعتی کشور نمایان کرد.
مقایسه و تحلیل
مطالعه این دو حادثه نشان می‌دهد که:
- در هر دو کشور، علت اصلی حادثه، فقدان یا نقص سیستم‌های ایمنی و نبود تفکیک مناسب بین محیط کار و تجهیزات خطرناک بوده است.
- در انگلستان، به فاصله کوتاهی پس از حادثه، تحقیق رسمی انجام و حکم جریمه و پرداخت خسارت صادر شده است.
- در ایران، برخورد قانونی با چنین مواردی معمولاً یا دیرهنگام صورت می‌گیرد یا به جریمه‌های سبک و اقدامات موقتی محدود می‌شود.
- آموزش ایمنی کارگران در هر دو مورد اهمیت حیاتی دارد؛ اما در ایران، این آموزش‌ها در بسیاری از صنایع یا اجرا نمی‌شود یا به‌صورت نمایشی انجام می‌گیرد.
نتیجه‌گیری و پیشنهادها
- الزام به اجرای سیستم‌های جداکننده مسیر حرکت ماشین‌آلات و کارگران در تمام محیط‌های کاری.
- انجام بازرسی‌های منظم و غیرمنتظره توسط سازمان‌های نظارتی.
- برگزاری دوره‌های آموزش عملی ایمنی پیش از شروع کار، به‌ویژه برای نیروهای تازه‌وارد.
- افزایش جریمه‌ها و برخورد جدی با کارفرمایانی که اصول ایمنی را رعایت نمی‌کنند.
این دو حادثه، صرف‌نظر از محل وقوع، هشداری صریح برای کارفرمایان و نهادهای ناظر است که بی‌توجهی به استانداردهای ایمنی می‌تواند پیامدی جبران‌ناپذیر داشته باشد؛ پیامدی که نه‌تنها جان افراد را تهدید می‌کند، بلکه ضربه‌ای سنگین بر اعتبار و اقتصاد هر مجموعه وارد می‌کند.
