از دود تا دلار؛ فرصت بزرگ ایران برای ارزآوری از گازهای گلخانهای
🟢 چگونه ایران از گازهای گلخانهای ارزآوری کند؟
انتشار گازهای گلخانهای اگرچه در نگاه اول تهدیدی زیستمحیطی است، اما برای برخی کشورها به منبع درآمدی نو بدل شده است. کارشناسان معتقدند ایران نیز با برنامهریزی دقیق میتواند از این «تهدید جهانی»، فرصت اقتصادی بسازد و از محل تجارت کربن و فناوریهای جذب CO₂، ارزآوری چشمگیری داشته باشد.
🔹 ۱. گاز گلخانهای؛ از بحران تا سرمایه
هر تن دیاکسید کربن (CO₂) که وارد جو میشود، در بازار جهانی «قیمت» دارد. شرکتها و کشورهایی که بتوانند انتشار خود را کاهش دهند یا سازوکاری برای جذب آن ایجاد کنند، «اعتبار کربن» دریافت میکنند. این اعتبار در بازارهای جهانی با قیمتی که بین ۵ تا ۹۰ دلار برای هر تُن متغیر است، خرید و فروش میشود.
ایران با وجود ۸۰۰ میلیون تُن انتشار سالانه CO₂، اگر تنها پنج درصد از آن را جبران یا جذب کند، ظرفیت ایجاد چند میلیارد دلار درآمد ارزی سالانه را خواهد داشت.
🔹 ۲. فرصت بزرگ در صنایع انرژی و نفت
- نوسازی نیروگاههای حرارتی: کاهش مصرف سوخت فسیلی میتواند سالانه میلیونها تُن گاز گلخانهای را کاهش دهد.
- پروژههای جمعآوری گازهای همراه نفت: سوزاندن گازهای همراه در میادین نفتی یکی از منابع عمدهی دیاکسیدکربن در ایران است. با نصب تجهیزات بازیافت و تزریق مجدد، ارزش اقتصادی عظیمی ایجاد میشود.
- افزایش بهرهوری پالایشگاهها و پتروشیمیها: اصلاح فرآیندها میتواند منجر به دریافت گواهی رسمی کاهش انتشار شود.
🔹 ۳. بازار جهانی اعتبارات کربن
بازار تجارت کربن در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۷۰ میلیارد دلار گردش مالی داشته و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۰ به ۱ تریلیون دلار برسد. کشورهای در حال توسعه، با اجرای پروژههای زیستمحیطی، میتوانند سهم مهمی از این بازار را از آن خود کنند.
در صورت الحاق فعال ایران به این نظام، هر پروژه کاهش آلایندگی میتواند به یک «دارایی مالی» تبدیل شود که شرکتها قادر به فروش آن در بازارهای جهانی خواهند بود.
🔹 ۴. مسیر عملی ایران برای ورود
بر اساس تحلیل کارشناسان، ورود ایران به بازار جهانی کربن نیازمند چهار گام کلیدی است:
- ایجاد سامانه ملی پایش کربن: برای شناسایی دقیق منابع و حجم انتشار.
- تدوین چارچوب حقوقی و مالی: تا اعتبارهای صادره در سطح بینالمللی به رسمیت شناخته شوند.
- جذب سرمایهگذاری خارجی: در حوزه فناوریهای جذب و ذخیره CO₂ (CCS).
- آموزش و توانمندسازی بخش خصوصی: برای اجرای پروژههای مقیاس کوچک و متوسط در صنایع مختلف.
🔹 ۵. نگاه بخش خصوصی و آینده انرژی سبز
صنایع فولاد، سیمان، نیروگاهی و حملونقل ایران اکنون با طرحهایی روبهرو هستند که در مسیر اقتصاد کمکربن حرکت میکنند. اجرای موفق این طرحها میتواند علاوه بر جلوگیری از تحریم انرژی، دسترسی ایران را به بازار بینالمللی اعتبارات سبز تسهیل کند.
🔹 جمعبندی
کارشناسان اقتصادی معتقدند گازهای گلخانهای میتوانند برای ایران «طلاهای پنهان» باشند؛ کافی است سیاستگذاری دقیق، همکاری بینوزارتی و نقشآفرینی بخش خصوصی جدی گرفته شود. در جهانی که کاهش کربن به معیار جدید قدرت اقتصادی تبدیل شده، بیتوجهی به بازار کربن مساوی است با از دست دادن فرصتهای میلیارد دلاری.
نویسنده:شرکت مهندسی دیباگستران صنعت
