تالابها در آستانه فراموشی؛ ضرورت اقدام فوری برای نجات زیستبومهای ایران
📰 مدیریت علمی تالابها، کلید مهار بحرانهای زیستمحیطی آینده
با افزایش فشارهای انسانی و تغییرات اقلیمی، تالابهای کشور در خط مقدم بحران زیستمحیطی قرار گرفتهاند. کارشناسان محیطزیست هشدار میدهند که بدون اجرای برنامههای جامع مدیریت تالابها، نهتنها گونههای بیشماری از بین خواهند رفت، بلکه حیات اقتصادی جوامع محلی نیز تهدید میشود.
📍 محورهای اصلی خبر:
وضعیت نگرانکننده تالابها:
طبق گزارش سازمان حفاظت محیطزیست، بیش از نیمی از تالابهای ایران در دهه گذشته با کاهش محسوس آب، افزایش شوری و تغییر کاربری اراضی اطراف مواجه شدهاند. خشکسالیهای پیدرپی و برداشتهای بیرویه از منابع آبی، اکوسیستمهای شکننده تالابی را در معرض نابودی قرار داده است.
اهمیت تالابها در تعادل اکولوژیکی:
تالابها نقش کلیدی در تنظیم چرخه آب، تغذیه آبهای زیرزمینی، تصفیه طبیعی آلایندهها و کنترل گردوغبار دارند. این زیستبومها مأمن هزاران گونه پرنده مهاجر و آبزی بوده و از منظر تنوع زیستی ارزش راهبردی دارند.
پیامدهای زیستمحیطی و اجتماعی زوال تالابها:
خشکشدن تالابها بهطور مستقیم باعث افزایش گردوغبار، کاهش کشاورزی پایدار، مهاجرت روستاییان و تهدید سلامت عمومی در مناطق همجوار میشود. در استانهایی مانند خوزستان، فارس و سیستانوبلوچستان، آثار این پدیده به شکل موجهای گردوغبار، شیوع بیماریهای تنفسی و بیکاری گسترده آشکار شده است.
لزوم مدیریت یکپارچه و بینبخشی:
متخصصان تأکید دارند که مدیریت تالابها نیازمند سیاستگذاری میانبخشی میان وزارتخانههای نیرو، جهاد کشاورزی و راهوشهرسازی است. حفاظت مؤثر مستلزم بازبینی حقوق آب تالابها، آموزش جوامع محلی و پایش مستمر کیفیت آب و پوشش گیاهی است.
نمونههای موفق مدیریت تالاب:
طرح احیای تالاب بینالمللی هامون با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) و پروژه مشترک احیای تالاب انزلی با مشارکت مردم محلی نشان داده است که رویکرد مبتنیبر مدیریت مشارکتی میتواند در کاهش تخریب و بازگشت پرندگان مهاجر مؤثر واقع شود.
چشمانداز و راهکار آینده:
آینده تالابها وابسته به اقدام فوری و علمی است؛ از جمله بازپسگیری حقابه زیستمحیطی تالابها، جلوگیری از زهکشی غیرضروری اراضی، توسعه گردشگری پایدار، و استفاده از فناوریهای نوین سنجش از دور برای پایش میزان آب و شاخصهای سلامت تالاب.
💬 جمعبندی:
تالابها نه مناطق بیجانِ آبی، که شریانهای حیاتی طبیعت هستند. حفظ و مدیریت عالمانه آنها، سرمایهگذاری برای امنیت زیستمحیطی و سلامت نسلهای آینده است.
نویسنده:شرکت مهندسی دیباگستران صنعت
