حادثهی قطع عضو کارگر در دستگاه پرس؛ زنجیرهای از فشار کاری، استرس و غفلت
تهران – بیست و پنجم آذر ۱۴۰۰
در یکی از شرکتهای تولید قطعات خودرویی در ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه بیست و پنجم آذرماه ۱۴۰۰، حادثهای دلخراش رخ داد که طی آن یکی از کارگران خط تولید بر اثر بیاحتیاطی و نقص در رعایت اصول ایمنی حین کار با دستگاه پرس، دچار قطع عضو از ناحیه مچ دست شد.
به گزارش خبرنگار برنامه «اول ایمنی» رادیو اقتصاد، کارگری به نام علی (پرسکار واحد تولید)، چند روز پیش از حادثه درگیر مشکلات معیشتی و تمدید اجاره منزل خود بوده و فشار روحی ناشی از مسائل مالی تمرکز او را بر کار مختل کرده بود. علی در روز حادثه، پس از دریافت پیامکی از صاحبخانه مبنی بر لزوم تخلیه منزل، دچار حواسپرتی شد؛ در همین لحظه دستگاه پرس مکانیکی که با سیستم «دو شاسی همزمان» عمل میکند، فعال شده و حادثه به وقوع پیوست.
اظهارات همکاران و مدیر واحد تولید
به گفتهی «احمد آقا» یکی از اپراتورهای حاضر در محل:
«وقتی صدای فریاد علی رو شنیدم، خودمو سریع رسوندم؛ اما صحنه خیلی تلخی بود. بیپولی رو بالاخره میشد جبران کرد، ولی حالا علی یه دستش رو از دست داده.»
«آقای اکبری» مسئول واحد تولید نیز در پاسخ به علت شرایط کاری عنوان کرد:
«به دلیل عقبماندگی از برنامه تولید، دستور دادم که استراحت ساعت ۱۰ حذف شود تا کار زودتر جمع شود. نگران بودم که تولید بهموقع انجام نشود.»
تحلیل کارشناسی حادثه
در ادامهی برنامه، دکتر امیر ثابتمحمدی، مدرس دانشگاه و کارشناس ایمنی و سلامت شغلی، حادثه را از منظر فنی و انسانی مورد تحلیل قرار داد. وی اظهار کرد:
«در این حادثه، ترکیب دو عامل رفتار ناایمن از سوی کارگر و شرایط ناایمن از سوی کارفرما، موجب وقوع فاجعه شد. فشار کاری فراتر از ظرفیت و حذف زمان استراحت، تمرکز و دقت فرد را کاهش میدهد. همین خستگی و استرس، بهعلاوه بینظمی ذهنی ناشی از مسائل شخصی، باعث شد کارگر سیستم ایمنی دودستی دستگاه را نیمهفعال کرده و با یک دست کار کند.»
او تأکید کرد که سیستمهای پرس بهصورت ایمنی دو شاسی طراحی شدهاند تا تنها با فشردن همزمان دو دکمه، عملیات پرس انجام شود و در این حالت هر دو دست اپراتور از محدوده خطر دور بماند.
سهلانگاری علی در بیاثر کردن این سیستم حفاظتی و استفاده از تلفن همراه در حین کار، موجب آزاد شدن یکی از شاسیها و در نهایت گیر کردن دست در دستگاه شد.
ابعاد فنی و آموزشی
«حسین رمضانی» کارشناس ایمنی صنعتی نیز در بخش دیگری از برنامه با اشاره به اهمیت حفاظهای ثابت، محصور و اینترلاک دستگاههای پرس گفت:
«هر نوع حفاظی که اطراف ناحیه خطر را بپوشاند میتواند جان کارگر را نجات دهد. استفاده از تلفن همراه در مشاغل حساس ممنوع باید باشد؛ یک لحظه غفلت میتواند پنج انگشت دست را برای همیشه بگیرد.»
رمضانی افزود که بررسی وضعیت روحی و تمرکز کارکنان پیش از شروع شیفت کاری باید به عنوان بخشی از سیستم مدیریت ایمنی شغلی مدنظر مسئولان قرار گیرد تا در مواقع خستگی، استرس یا نگرانی، فرد از انجام فعالیتهای خطرناک معاف شود.
نتیجه اجتماعی و انسانی حادثه
حادثه علی تنها یک آسیب فیزیکی نبود، بلکه نقطهی آغاز تغییر در زندگی او و خانوادهاش شد. پس از حادثه، صاحبخانه جدید علی با درک شرایط او، از دریافت ودیعه صرفنظر کرده و اجازه داده است که مبلغ اجاره بهصورت قسطی طی یک سال پرداخت شود. این رفتار انسانی، بار دیگر ثابت کرد که همدلی اجتماعی میتواند در کاهش تبعات روانی و اقتصادی حوادث کاری مؤثر باشد.
جمعبندی و پیام پایانی
حادثهی «قطع عضو در دستگاه پرس» نمونهای از زنجیرهی عوامل انسانی و مدیریتی است که با کمی دقت، برنامهریزی صحیح و رعایت اصول ایمنی میتوانست هرگز اتفاق نیفتد.
دکتر ثابتمحمدی در پایان خاطرنشان کرد:
«یک پیامک، عجله در کار، یا بیتوجهی به خستگی کارگر میتواند به بهای نابودی آیندهی یک خانواده تمام شود. ایمنی، نه یک بخش از کار، بلکه ذات و جزء لاینفک کار است.»
شعار پایانی برنامه:
➡️ اول ایمنی، باز هم ایمنی.
