از دست رفتن ۱۱ میلیون نفر در سال؛ اقدام فوری در مراقبتهای عصبی ضروری است
۱۴ اکتبر ۲۰۲۵ – اطلاعیه خبری ژنو، سئول │ زمان مطالعه: ۳ دقیقه (۷۵۵ واژه)
سازمان جهانی بهداشت (WHO) امروز هشدار داد که کمتر از یکسوم کشورها در سراسر جهان دارای سیاست ملی برای مقابله با بار روزافزون اختلالات عصبی هستند؛ اختلالاتی که سالانه مسئول بیش از ۱۱ میلیون مرگ در جهاناند. گزارش تازهی «وضعیت جهانی نورولوژی» که امروز منتشر شده، نشان میدهد بیماریهای عصبی اکنون بیش از ۴۰٪ جمعیت جهان – یعنی بیش از ۳ میلیارد نفر – را درگیر کردهاند.
ده اختلال عصبی اصلی که تا سال ۲۰۲۱ بیشترین سهم را در مرگومیر و ناتوانی داشتهاند عبارتاند از:
سکتهٔ مغزی، انسفالوپاتی نوزادان، میگرن، بیماری آلزایمر و سایر انواع زوال عقل، نوروپاتی دیابتی، مننژیت، صرع ایدیوپاتیک، عوارض عصبی ناشی از تولد زودرس، اختلالات طیف اوتیسم، و سرطانهای دستگاه عصبی.
کشورهای کمدرآمد بیش از ۸۰ برابر کمتر از کشورهای پردرآمد، متخصص مغز و اعصاب دارند؛ در حالی که بار بیماریها در آنها بالاست. بسیاری از کشورهای با درآمد کم و متوسط فاقد برنامه ملی، بودجه و نیروی انسانی کافی هستند. سازمان جهانی بهداشت خواستار اقدام فوری، هماهنگ و مبتنی بر شواهد برای اولویتبخشی به سلامت مغز و گسترش خدمات مراقبتهای عصبی است.
«با در نظر گرفتن اینکه بیش از یک نفر از هر سه انسان در جهان با نوعی بیماری مرتبط با مغز زندگی میکند، باید هر کاری از دستمان برمیآید برای بهبود مراقبتی که این افراد نیاز دارند انجام دهیم»،
دکتر جرمی فَرا، دستیار مدیرکل WHO در بخش ارتقای سلامت، پیشگیری و کنترل بیماریها گفت.
«بسیاری از این بیماریهای عصبی قابل پیشگیری یا درمان مؤثرند، اما خدمات درمانی برای بیشتر افراد در دسترس نیست – بهویژه در مناطق روستایی و محروم – جایی که مردم غالباً با انگ اجتماعی، طرد شدن و مشکلات مالی روبهرو هستند. باید با هم تلاش کنیم تا بیماران و خانوادههایشان را در مرکز توجه قرار دهیم و سلامت مغز را در اولویت سرمایهگذاری قرار دهیم.»
یافتههای کلیدی گزارش
این گزارش که برای نخستینبار در نوع خود تهیه شده است، نشان میدهد تنها ۵۳٪ از کشورهای عضو WHO (۱۰۲ کشور از ۱۹۴ کشور) در تهیه این گزارش مشارکت کردهاند – نشانهای از توجه محدود به موضوع نورولوژی. تنها ۳۲٪ از اعضا (۶۳ کشور) سیاست ملی برای بیماریهای عصبی دارند و فقط ۱۸٪ (۳۴ کشور) بودجهی اختصاصی برای مقابله با آنها گزارش دادهاند.
در غیاب چهارچوبهای سیاستی قوی، نظامهای سلامت همچنان پراکنده، کممنبع و ناتوان از پاسخ به نیاز بیماران و خانوادهها باقی میمانند. هرچند کارزارهای آگاهیرسانی عمومی و فعالیتهای حمایتی در حال پیشرفتاند، هنوز جای زیادی برای تقویت آنها وجود دارد – از جمله کاهش انگ اجتماعی، تسریع اصلاحات و تضمین دسترسی میلیونها نفر به مراقبت و به رسمیت شناختن شایسته.
خدمات حیاتی همچنان برای بیشتر مردم دستنیافتنی است. فقط ۲۵٪ از کشورهای عضو (۴۹ کشور) اختلالات عصبی را در بستههای بیمه سلامت همگانی خود گنجاندهاند. خدمات کلیدی مانند واحدهای درمان سکته، نورولوژی کودکان، توانبخشی و مراقبتهای تسکینی اغلب وجود ندارند یا در شهرها متمرکزند و جمعیتهای روستایی و محروم را از مراقبتهای حیاتی محروم میگذارند.
این گزارش همچنین از کمبود شدید نیروی متخصص خبر میدهد؛ کشورهای کمدرآمد تا ۸۲ برابر کمتر از کشورهای پردرآمد، متخصص مغز و اعصاب به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر دارند. در نتیجه، تشخیص بهموقع، درمان و مراقبت مداوم برای بسیاری از بیماران عملاً ناممکن است.
بسیاری از بیماریهای عصبی نیازمند مراقبت مادامالعمر هستند. با این حال فقط ۴۶ کشور خدمات حمایتی ویژه مراقبین ارائه میدهند و تنها ۴۴ کشور حفاظت قانونی برای آنها در نظر گرفتهاند. در نتیجه، مراقبین غیررسمی – که عمدتاً زنان هستند – بدون حمایت و به رسمیت شناختن باقی میمانند، نابرابریهای اجتماعی را تشدید کرده و بار مالی سنگینی بر دوش خانوادهها میگذارند.
نظامهای ضعیف اطلاعات سلامت و کمبود مزمن بودجه تحقیقاتی – بهویژه در کشورهای با درآمد پایین و متوسط – تصمیمگیری مبتنی بر شواهد را محدود کرده و مانع طراحی سیاستهای مؤثر در زمینه اختلالات عصبی میشود.
نقشه راه برای اقدام
در پاسخ به این چالشهای فزاینده سلامت عمومی، کشورهای عضو در سال ۲۰۲۲ «برنامه اقدام جهانی میانبخشی در زمینه صرع و سایر اختلالات عصبی» را تصویب کردند تا بار و تأثیر این بیماریها کاهش یابد.
این برنامه به کشورها نقشه راهی ارائه میدهد برای:
- تقویت اولویتبندی سیاستی،
- تضمین دسترسی به مراقبتهای بهموقع و مؤثر شامل ترویج سلامت و پیشگیری از بیماری،
- بهبود نظامهای داده، و
- مشارکت افراد دارای تجربه زیسته در تدوین سیاستها و خدمات فراگیرتر.
اگر اقدام مؤثری انجام نشود، بار اختلالات عصبی همچنان افزایش یافته و نابرابریهای سلامت جهانی را عمیقتر خواهد کرد.
سازمان جهانی بهداشت از دولتها میخواهد که:
- اختلالات عصبی را از طریق رهبری قاطع و سرمایهگذاری پایدار در اولویت سیاستی خود قرار دهند؛
- دسترسی به مراقبتهای عصبی را از طریق پوشش همگانی سلامت و تقویت نظام سلامت گسترش دهند؛
- سلامت مغز را در سراسر چرخه زندگی با اقدامات هماهنگ میانبخشی و هدفگیری عوامل خطر و محافظتی ترویج کنند؛ و
- نظامهای داده و پایش را برای تصمیمگیری آگاهانه و پاسخگویی تقویت کنند.
یادداشت برای سردبیران
گزارش «وضعیت جهانی نورولوژی» ارزیابی جامعی از واکنش کشورها به اختلالات عصبی ارائه میدهد و مبنایی برای پایش پیشرفت در چارچوب اجرای برنامه اقدام جهانی میانبخشی در زمینه صرع و سایر اختلالات عصبی است تا سلامت مغز تقویت و نابرابریها کاهش یابد.
ترجمه از:شرکت مهندسی دیاگستران صنعت
