خطرات و الزامات ایمنی کار در شرایط آبوهوای زمستانی
شرایط آبوهوایی زمستانی، علاوه بر ایجاد تنش سرمایی، خطرات متعددی را برای کارکنانی که در فضای باز یا در فعالیتهای خاص مشغول به کار هستند به همراه دارد. از جمله این فعالیتها میتوان به رانندگی در مسیرهای برفی و یخزده، برفروبی پشتبامها، کار در ارتفاع، و فعالیت در مجاورت خطوط برق آسیبدیده یا قطعشده اشاره کرد. شناسایی این مخاطرات و رعایت الزامات ایمنی، نقش مهمی در پیشگیری از حوادث شغلی دارد.
رانندگی در شرایط زمستانی
اگرچه کارفرمایان کنترل مستقیمی بر وضعیت جادهها ندارند، اما میتوانند با اجرای سیاستهای مؤثر ایمنی، رفتار رانندگی ایمن را در میان کارکنان ترویج دهند. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- افزایش آگاهی رانندگان نسبت به خطرات رانندگی در مسیرهای پوشیده از برف و یخ
- آموزش تخصصی رانندگی در شرایط آبوهوایی نامساعد
- اطمینان از داشتن گواهینامه معتبر و متناسب با نوع وسیله نقلیه
کارفرمایان باید سیاستهای مشخص ایمنی رانندگی را تدوین و اجرای آنها را الزامی کنند. همچنین، اجرای برنامه منظم نگهداری و سرویس وسایل نقلیه و تجهیزات مکانیکی ضروری است، زیرا بسیاری از تصادفات قابل پیشگیری هستند.
بازرسی فنی وسایل نقلیه
کارکنان آموزشدیده باید پیش از استفاده، بخشهای زیر را بررسی کنند:
- سیستم ترمز: عملکرد یکنواخت، سطح مناسب روغن ترمز
- سیستم خنککننده: ترکیب استاندارد ضدیخ و آب (۵۰/۵۰)
- سیستم الکتریکی: سلامت باتری، تمیزی اتصالات، وضعیت تسمه دینام
- موتور: بررسی کلی عملکرد سیستمهای مرتبط
- اگزوز: نبود نشتی و استحکام بستها
- لاستیکها: عمق مناسب آج، نبود فرسودگی یا پارگی، تنظیم فشار باد
- روغن موتور: سطح مناسب
- سیستمهای دید: چراغها، برفپاککنها، گرمکن شیشهها و نصب برفپاککن زمستانی
تجهیزات اضطراری پیشنهادی داخل خودرو
- تلفن همراه یا بیسیم
- یخپاککن شیشه و برس برف
- چراغقوه بههمراه باتری اضافه
- بیلچه، زنجیر بکسل
- وسایل افزایش اصطکاک (شن یا خاک گربه)
- فلاشر یا علائم هشدار
- کابل باتری به باتری
- مواد غذایی سبک و آب
- نقشه راه
- پتو و لباس اضافه
ایمنی ترافیک در محدودههای کاری
هرساله بخش قابلتوجهی از حوادث شغلی در محدودههای کاری ناشی از برخورد وسایل نقلیه با کارکنان رخ میدهد. در شرایط برفی و یخبندان، احتمال لغزش و از دست دادن کنترل خودروها افزایش مییابد. بنابراین:
- محدودههای کاری باید با علائم، مخروطها، بشکهها و موانع ایمنی بهدرستی مشخص شوند.
- کارکنان در معرض ترافیک موظف به استفاده دائمی از جلیقههای شبرنگ با دیدپذیری بالا هستند.
گرفتار شدن در خودرو
در صورت گرفتار شدن در خودرو در شرایط زمستانی:
- در داخل خودرو بمانید و در صورت نیاز با نیروهای امدادی تماس بگیرید.
- موضوع را به سرپرست خود اطلاع دهید.
- در صورت مشاهده نشدن کمک در فاصله کمتر از ۱۰۰ متر، خودرو را ترک نکنید.
- با نصب پارچه رنگی روی آنتن یا بالا زدن کاپوت، علامت هشدار ایجاد کنید.
- موتور خودرو را هر ساعت حدود ۱۰ دقیقه روشن کرده و از بخاری استفاده کنید.
- از خطر مسمومیت با مونوکسیدکربن آگاه باشید؛ لوله اگزوز را از برف پاک نگه دارید و تهویه مناسب برقرار کنید.
برای حفظ گرما و گردش خون:
- علائم سرمازدگی و هیپوترمی را زیر نظر داشته باشید.
- حرکات بدنی سبک انجام دهید و از بیحرکتی طولانی پرهیز کنید.
- از پتو، روزنامه، نقشه یا کفپوش خودرو برای عایقسازی استفاده کنید.
- از فعالیت بیش از حد خودداری کنید؛ سرمای شدید فشار مضاعفی به قلب وارد میکند.
برفروبی دستی
برفروبی فعالیتی سنگین است و میتواند موجب خستگی، دهیدراسیون، آسیبهای عضلانی یا حمله قلبی شود. برای کاهش خطرات:
- پیش از شروع، بدن را گرم کنید.
- مقدار برف کمتری را در هر مرحله جابهجا نمایید.
- تا حد امکان برف را هل دهید نه اینکه بلند کنید.
- اصول صحیح بلند کردن بار را رعایت کنید: صاف نگهداشتن کمر، استفاده از نیروی پاها و پرهیز از پیچش بدن.
استفاده از تجهیزات موتوری (مانند برفروبها)
- تجهیزات باید بهدرستی ارت شده باشند تا خطر برقگرفتگی کاهش یابد.
- در زمان تعمیر یا تمیزکاری، دستگاه باید خاموش و از منبع انرژی جدا باشد.
- هرگز گرفتگی دستگاه را با دست و در حالت روشن رفع نکنید.
- ابتدا دستگاه را خاموش کرده، پس از توقف کامل قطعات، با یک چوب بلند گرفتگی را برطرف کنید.
- سوختگیری فقط در حالت خاموش و سرد بودن موتور انجام شود.
برفروبی پشتبامها و کار در ارتفاع
کارفرمایان موظفاند پیش از انجام کار، خطرات احتمالی را ارزیابی و روش ایمن اجرا را تعیین کنند. نکات مهم شامل:
- بررسی استحکام سازه توسط فرد صلاحیتدار
- توجه به لایههای یخی و لغزنده
- شناسایی خطرات پنهان مانند نورگیرها
- رعایت فاصله ایمن از خطوط برق هوایی
در صورت امکان، باید از روشهایی استفاده شود که نیازی به حضور کارکنان روی بام نداشته باشد. انتخاب تجهیزات مناسب (نردبان، بالابر) و تجهیزات حفاظت فردی (سیستمهای ضدسقوط، کفش ایمنی ضدلغزش) و آموزش نحوه استفاده از آنها الزامی است.
پیشگیری از لغزش و سقوط
- مسیرهای تردد باید در اسرع وقت از برف و یخ پاکسازی و نمک یا یخزدا پاشیده شوند.
- استفاده از کفشهای عایق و ضدآب با آج مناسب ضروری است.
- قدمها کوتاه و سرعت حرکت کم باشد تا امکان واکنش سریع فراهم شود.
تعمیر و کار در مجاورت خطوط برق آسیبدیده
کار بر روی خطوط برق در زمستان بسیار پرخطر است، زیرا رطوبت ناشی از برف میتواند خاصیت عایقی تجهیزات را کاهش دهد. در صورت امکان، کار باید در حالت بدون برق انجام شود. اگر کار برقدار اجتنابناپذیر است، تنها کارکنان آموزشدیده و پس از انجام ارزیابی کامل خطر مجاز به فعالیت هستند.
خطرات بالقوه شامل:
- برقگرفتگی
- آتشسوزی ناشی از خطوط فعال
- برخورد با شاخهها یا تیرهای سقوطکرده
کار در نزدیکی خطوط برق قطعشده
همه خطوط برق باید برقدار فرض شوند. حفظ فاصله ایمن و گزارش فورى موارد خطر به مراجع مسئول ضروری است. تنها نیروهای متخصص مجاز به رسیدگی به خطوط آسیبدیده هستند.
جمعآوری درختان سقوطکرده
برداشت درختان سقوطکرده، بهویژه هنگامی که مسیرها یا خطوط برق مسدود شدهاند، کاری فوری و پرخطر است.
خطرات اصلی:
- برقگرفتگی
- سقوط از ارتفاع
- آسیب ناشی از تجهیزات برقی مانند ارهبرقی و چیپر
کارکنان باید از تجهیزات حفاظت فردی کامل شامل دستکش، شلوار ایمنی، کفش محافظ، عینک، محافظ شنوایی، کلاه ایمنی و تجهیزات ضدسقوط استفاده کنند. تجهیزات فقط باید در صورت سالم بودن و با رعایت کامل دستورالعملهای سازنده استفاده شوند.
جمعبندی
رعایت اصول ایمنی در شرایط آبوهوایی زمستانی، نهتنها یک الزام قانونی بلکه ضرورتی حیاتی برای حفظ جان کارکنان است. برنامهریزی، آموزش، تجهیزات مناسب و نظارت مستمر، ارکان اصلی کاهش حوادث در شرایط جوی نامساعد به شمار میروند.
منبع:Occupational Safety and Health Administration
ترجمه از:دیباگستران صنعت
