رئیس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایلنا:

تنها 3 درصد از چاه های غیر مجاز پلمپ شده / مسئولان معضل بیابان زایی و کم آبی را درک نکرده اند

رئیس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران و دکترا ی عمران منابع آب و محیط زیست از دانشگاه آریزونا ، معتقد است که هنوز درک درستی از معضل بیابان‌زایی و کمبود آب در کشور در مجموعه دولت به وجود نیامده است و کمتر از 50 الی 60 نفر از مسئولان نسبت به این مساله دغدغه دارند.

مجتبی اردستانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در ارتباط با سرعت بالای بیابان‌زایی در کشور گفت: در گذشته عنوان می کردیم که ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد، اما اکنون با توجه به تغییر اقلیم می‌توانیم؛ بگوییم که ایران در منطقه خشک واقع شده است. تغییر اقلیم سبب کم‌آبی شده و این کم‌آبی کشاورزی و سکونت را تحت تاثیر قرار داده و سبب افزایش بیابانی شدن زمین‌ها به ویژه در حاشیه بیابان‌ها شده است که این مساله کانون‌های جدید برای ریزگردها را نیز ایجاد می‌کند و این کانون‌های گرد و غبار زندگی شهرنشینی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند، همینطور که اکنون نیز در شهرهایی همانند اهواز آثار آن را مشاهده می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه تغییر اقلیم سبب شده است که تبخیر آب از میزان آب دریافتی در کشور بیشتر شود، توضیح داد: همین مساله ایران را نسبت به گذشته کم‌آب‌تر می‌کند، در نتیجه شاهد هستیم که مساحت کشور به جای آبادانی به سمت بیابانی شدن پیش می‌رود و این روند در 10 سال گذشته رشد فزاینده‌ای داشته است.

رئیس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران افزود: البته طرح‌های بیابان‌زدایی خوبی از سوی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور مطرح شده و برای تثبیت خاک نیز کاشت برخی از گونه‌های گیاهی در نظر گرفته شده است، اما کمبود بودجه اجرای این طرح‌ها را تحت تاثیر قرار داده، بنابراین شاهدیم که با سرعت زیادی به مساحت بیابان‌های کشور اضافه می‌شود.

وی با تاکید بر تاثیر بیابان‌زایی بر افزایش گرد و غبار گفت: انتقال این گرد و غبار از کانون ریزگردها به شهرها سبب تعطیلی شهرها می‌شود. همچنین میکروب می‌تواند؛ بر روی این گرد و غبار بنشیند و کیلومترها جابجا شود و از این طریق محیط شهری را آلوده کند و چالش‌های محتلفی را برای سیستم بهداشت و درمان کشور نیز ایجاد کند.

اردستانی ادامه داد: بنابراین دولت با هزینه در زمینه جلوگیری از بیابان‌زایی می‌تواند؛ از تولید هزینه‌های بیشتر در سال‌های آینده جلوگیری کند.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سئوال که بیابان‌زایی تا چه حد به دغدغه سیاستگذاران و مسئولان تبدیل شده است، گفت: به نظر می‌آید؛ تعداد کمی از مسئولان یعنی کمتر از 50 یا 60 نفر، بحث کمبود آب را درک کرده‌اند، اما این مساله در کل مجموعه خدماتی دولت نهادینه نشده است. همچنین نمایندگان مجلس نیز باید تک تکشان دغدغه بحث آب و بیابان‌زایی را داشته باشند و همه ارکان نظام باید به این مساله بپردازند تا با مدیریت آب‌های مجازی و آب‌های قابل استحصال و برنامه‌ریزی منظم و قابل پیگیری بتوانیم از این مشکل بکاهیم، اما شاهدیم که اکنون بسیاری از افرادی که در مسند تصمیم‌گیری هستند؛ هنوز این مساله را درک نکرده‌اند، در حالی که نیازمند عزم ملی برای حل مشکل کمبود آب هستیم.

وی ادامه داد: من پیش‌بینی می‌کنم که اگر قرار است؛ در آینده جنگی اتفاق بیفتد، این جنگ بر سر آب خواهد بود، همان طور که هم اکنون نیز شاهد معضلات بین کشوری در مورد آب‌های بین مرزی هستیم.

اردستانی اظهار کرد: از طرف دیگر عدم مدیریت صحیح منابع آب و حفر چاه‌های غیرمجاز بر مشکل کم‌آبی و افزایش بیابان‌زایی دامن می‌زند، قرار بود که دولت  350 هزار چاه غیرمجاز شناسایی شده را پلمپ کند، اما از این تعداد تنها 9 هزار حلقه چاه یعنی 3 درصد از آنها پلمپ شده است و 97 درصد دیگر با ادامه فعالیت شیرازه آبی کشور را تحت تاثیر قرار داده‌اند و شاهدیم که سبب بروز مشکلاتی هم چون فرونشست زمین در مناطقی مانند دشت میناب شده‌اند و برای آب‌خوان‌های زیرزمینی کشور مشکل ایجاد کرده‌اند که قطعا این رویه باید متوقف شود.