«زیکا» ویروس غافلگیرکننده سال 2016

ویروس «زیکا» که از پشه «آئه دس» (Aedes) منتقل می شود و مادران باردار و جنین را مورد هدف قرار می دهد در مناطق بسیاری از قاره های آمریکا و آسیا اقیانوسیه شیوع یافته و به تازگی در مناطقی از قاره اروپا نیز دیده شده است.

به گزارش ایرنا، سازمان جهانی بهداشت در معرفی ویروس زیکا اعلام کرده که این ویروس برای نخستین بار در سال 1947 در اوگاندا در گونه ای از میمون ها به نام رزوس از طریق یک شبکه نظارت بر تب زرد شناسایی شد و برای اولین بار در انسان سال 1952 در اوگاندا و تانزانیا دیده شد.
شیوع اصلی این ویروس در آفریقا بود، ولی پس از آن به طور پراکنده در آسیا دیده شد تا اینکه سال 2007 در جزیره «یاپ» (Yap) در میکرونزی واقع در اقیانوس آرام غربی شیوع گسترده ای یافت و نزدیک 75 درصد ساکنین این منطقه را آلوده کرد.
سال 2014، شیلی اولین مورد انتقال ویروس را در جزیره ایستر تایید کرد و ماه مه سال 2015، اولین مورد انتقال در ناحیه شمال شرق برزیل تایید شد.
در زمان حاضر، برزیل میزبان اصلی این ویروس است و سازمان جهانی بهداشت به تازگی در مورد شیوع این ویروس هشدار داده است و پیش بینی می کند در سال جاری میلادی، سه تا چهار میلیون نفر در سراسر آمریکا به زیکا مبتلا شوند.
«دیلما روسف» رئیس جمهوری برزیل نیز اعتراف کرد که این کشور در مبارزه با این بیماری ناکام مانده اند.
رئیس جمهوری برزیل که برای مقابله با این ویروس 220هزار سرباز را برای آموزش و آگاهی دادن به مناطق مختلف این کشور گسیل داشته، مقابله با این بیماری را به «نبرد» تشبیه کرده است.
روسف گفت: تا زمانی که پشه های ناقل ویروس تولید مثل می کنند، ما در حال بازنده شدن دراین نبرد هستیم. باید تلاش کنیم تا بازنده این بیماری نشویم.
بنابر گزارش ها، در مناطق شمال شرقی برزیل نزدیک به 100هزار نفر مبتلا به ویروس زیکا شده اند.
سازمان جهانی بهداشت درباره انتشار «انفجارگونه» این ویروس به آمریکای لاتین هشدار داده است.
تب، سردرد، قرمزی چشم ها، خارش و درد مفاصل و عضلات، مهمترین نشانه های ویروس زیکا به شمار می آیند که معمولا دو تا هفت روز ادامه دارد. این نشانه ها به طور معمول از هر چهار بیمار، در یک نفر ظاهر می شود. بسیاری از افرادی که به این ویروس آلوده هستند، به دلیل مشاهده نکردن علایم اولیه، از بروز عفونت آگاهی ندارند.
شرایط بیماری در زنان باردار بسیار خطرناک است و سبب می شود ویروس از طریق جفت به جنین منتقل شده و سبب تولد نوزاد با میکروسفالی (سر بسیار کوچک و مغز رشد نکرده) می شود.

**قاره آمریکا
در زمان حاضر چهار مورد ابتلا به ویروس زیکا در ایالات متحده آمریکا در افراد بازگشته از سفر به مناطق آلوده ثبت شده، ولی هیچ موردی از انتقال در محل مستند نشده است.
یک زن در تگزاس پس از سفر به السالوادور به بیماری مبتلا شده و مواردی نیز در فلوریدا، ایلینویز و هاوایی گزارش شده است.
اوایل ژانویه 2016 (دی 1394)، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در آمریکا به زنان باردار توصیه کرد، سفر به 14 کشور آمریکای لاتین را به دلیل وجود خطر ویروس زیکا به تأخیر بیاندازند.
این مرکز اعلام کرد: «برای احتیاط تا زمانی که اطلاعات بیشتری در دسترس نیست، خانم های باردار باید به تعویق انداختن سفر به هر منطقه ای را که خطر انتقال ویروس زیکا وجود دارد،در نظر داشته باشند.»
«آنا ریوس» وزیر بهداشت پورتوریکو هفته گذشته اعلام کرد که در قلمرو تحت حاکمیت ایالات متحده در پورتوریکو که برای اولین بار بیماری زیکا در ماه دسامبر گزارش شده، وجود 18 مورد ابتلا تأیید شده است.
وی گفته است که 9 مورد مبتلایان زنان باردار بوده اند.
در زمان حاضر 21 کشور در آمریکای مرکزی و جنوبی مواردی از ابتلا به ویروس زیکا را گزارش کرده اند. مراکز مهار و پیشگیری از بیماری ها دراین کشورها از زنان باردار خواسته اند در شرایط کنونی از سفر به بولیوی، برزیل، کلمبیا، اکوادور، السالوادور، گینه کوناکری، گوادلوپ، گواتمالا، گویان، هاییتی، هندوراس، مارتینیک، مکزیک، پاناما، پاراگوئه، سن مارتین، سورینام، ساموآ، ونزوئلا و پورتوریکو خودداری کنند.
وزارت بهداشت برزیل به عنوان کشور میزبان اصلی ویروس زیکا، اعلام کرده است: بیش از 200 هزار سرباز این کشور برای مبارزه با ویروس زیکا اعزام خواهند شد.این نیروها به تک تک خانه ها سر می زنند و با ارائه بروشور و حشره کش، برزیلی ها را در مورد ویروس زیکا آگاه خواهند کرد.
این عملیات یک روزه 13 فوریه (24 بهمن) انجام می شود تا از تاثیر شیوع زیکا بر المپیک پیش روی ریو دو ژانیرو پیشگیری کند.
مقامات بهداشتی ریودوژانیروز هفته گذشته اعلام کردند که موارد ابتلا زنان باردار به این ویروس نسبت به هفته پیش از آن دو برابر شده است و از 341 تن به 698 رسیده و این در حالی است که موارد بروز میکروسفالی از 45 درصد به 66 درصد افزایش یافته است.
جمهوری دومینیکن نیز هفته گذشته وجود 10 مورد ابتلا به ویروس زیکا را در آن کشور تایید کرد.
دولت کانادا نیز گفته است اگرچه خطر ابتلا برای شهروندان آن کشور کم است، اما برای افرادی که به مناطق شیوع ویروس سفر می کنند، «خطر درپیش» است.
پشه هایی که ویروس زیکا را انتقال می دهند، در زمان حاضر در کانادا نیستتند و این کشور یکی از دو مکان در قاره آمریکا است که به دلیل هوای سرد انتظار نمی رود این بیماری در آن شیوع پیدا کند.
با این حال سازمان بهداشت عمومی کانادا به شیوه کشورهای دیگر توصیه کرده است تا زنان باردار یا با احتمال حاملگی پیش از برنامه ریزی سفر به مناطق پرخطر، با پزشک خود مشورت کنند و اگر سفر را نمی توان به تعویق انداخت، باید اقدامات پیشگیرانه سخت تری را برای جلوگیری از نیش خوردگی و محافظت از خود در پیش گرفت.

**قاره آسیا اقیانوسیه
کشورهای جنوب شرق آسیا، استرالیا و نیوزیلند امروز (شنبه) درپی تایید چند مورد ابتلای مردم به ویروس «زیکا» در منطقه و گسترش آن در جهان، هشدارهای بهداشتی صادر کردند و خواستار توجه به دستور العمل ها در این زمینه شدند.
وزارت بهداشت مالزی پس از بیانیه سازمان جهانی بهداشت، هشدار بهداشتی برای تمام مراکز بهداشتی دولتی و خصوصی صادر کرد در حالی که تاکنون در این کشور ابتلا به ویروس زیکا مشاهده نشده است.
وزارت بهداشت فیلیپین نیز اعلام کرد تنها یک مورد زیکا سال 2012 در شهر «سبو» شناسایی شد، اما به مردم توصیه کرد اقدامات حفاظتی را مانند استفاده از مواد دافع حشرات مدنظر داشته باشند.
وزارت بهداشت و آژانس ملی محیط زیست سنگاپور نیز اعلام کرد برای جلوگیری از چالش آینده و گسترش ویروس زیکا، گام های لازم را به منظور جلوگیری از گسترش این ویروس برداشته اند.
سنگاپور دستور لازم را برای افزایش آگاهی جامعه پزشکی از ویروس زیکا صادر کرده است و همه پزشکان و آزمایشگاه های تشخیصی موظف شدند، موارد مشکوک را در عرض 24 ساعت تایید و آزمایش را تکرار کنند.
مقام های دولت تایلند نیز اعلام کردند امسال تنها یک مورد زیکا شناسایی شده و این به دلیل دسترسی بهتر به مراقبت های بهداشتی است.نخستین مورد ویروس زیکا در تایلند سال 2012 تشخیص داده شد و تاکنون به طور متوسط سالانه پنج مورد ابتلا در این کشور جنوب شرق آسیا ثبت شده است.
دولت استرالیا نیز ضمن هشدار به مسافران و زنان باردار، از آنها خواست در مورد سفر به هر یک از کشورهایی که تحت تاثیر زیکا قرار دارند، تجدید نظر کنند.
کارشناسان در مورد گسترش بیماری و ویروس زیکا در استرالیا نیز هشدار داده اند.
وزارت بهداشت نیوزیلند همچنین از احتمال انتقال ویروس زیکا به 9 مسافر این کشور خبر داد که به جنوب اقیانوس آرام سفر کردند. چهار نفر از کسانی که احتمالا تحت تاثیر زیکا قرار گرفتند زن هستند.
وزارت بهداشت نیوزیلند انتقال ویروس به یک مرد را تایید کرد اما وضعیت وی خوب گزارش شده است. نیوزیلند پیش از این در سال 2014 نیز مواردی از ابتلا شهروندان این کشور را به زیکا تجربه کرده است.
«سومیا سوامیناتان» مدیرکل شورای تحقیقات پزشکی هند نیز اعلام کرد که مقامات بهداشتی و درمانی این کشور برای مقابله با ویروس «زیکا» آماده می شوند.
وی گفت: بررسی نمونه ها برای یافتن افراد آلوده به ویروس «زیکا» در شهرهای مختلف هند آغاز شده است. عوامل بهداشتی توجه کامل خود را برای مقابله با این بیماری به تولدها و علائم دیگر این بمیاری متمرکز می کنند.

**قاره اروپا
نخستین مورد ابتلا به ویروس «زیکا» هفته گذشته در دانمارک گزارش شد که فرد مبتلا شهروند این کشور بوده که به آمریکای مرکزی و جنوبی سفر کرده است.
مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری ها اعلام کرده اند که هیچ شواهدی از این ویروس در یک کشور عضو به دست نیامده است و موارد وارداتی «نادر» بوده اند.
این مرکز توصیه کرده است سازمان های بهداشت عمومی در کشورهای عضو باید برای آموزش کارکنان بهداشتی به ویژه متخصصان زنان، اطفال و مغز و اعصاب اقدام کنند.
همچنین توصیه شده است که سازمان های بهداشتی دولت های عضو اتحادیه اروپا به زنان باردار و زنانی که قصد باردار شدن دارند، مشورت با پزشک را ارائه کنند.
اداره بهداشت عمومی بریتانیا هم هفته گذشته اعلام کرد سه شهروند بریتانیایی پس از سفر به قاره آمریکا به بیماری مبتلا شده اند.
وزارت بهداشت فرانسه نیز با اعلام پنج مورد از ابتلا به ویروس زیکا بدون گزارش هیچ مورد وخیم، از نبود نگرانی برای شیوع این بیماری در اروپا خبر داد.
مرکز بهداشت ملی مسافرت انگلستان نیز اعلام کرد زنان باردار باید در مورد مناطق شیوع بیماری «پرهیز از سفر را در نظر بگیرند» و وزارت امور خارجه هم توصیه کرده است اگر قصد سفر به آن مناطق را دارند، پیشاپیش اطلاعات مربوط به بیماری را کسب کنند.

**هشدارهای سازمان جهانی بهداشت
سازمان جهانی بهداشت با انتشار بیانیه ای نسبت به شیوع قریب الوقوع ویروس بسیار خطرناک زیکا در قاره آمریکا، جز کشورهای کانادا و شیلی، هشدار داد.
در این بیانیه آمده است: تاکنون تولد سه هزار و 893 مورد کودک مظنون مبتلا به میکروسفالی در برزیل گزارش شده است که نسبت به همه پنج سال گذشته 30 برابر بیشتر بوده و نشانگر جهشی نگران کننده در گسترش این ویروس است.
سازمان جهانی بهداشت قرار است دوشنبه (پس فردا) در مورد اینکه آیا ویروس زیکا باید یک فوریت سلامت جهانی قلمداد شود، تصمیم گیری کند.

**ویروس زیکا و المیپک 2016 ریودوژانیرو
المپیک تابستانی ۲۰۱۶ با نام رسمی «بازی های المپیاد سی و یکم» از ۳۰ ژوییه تا ۱۵ اوت ۲۰۱۶ میلادی (۱۵ تا ۲۵ مرداد ۱۳۹۵)، در شهر ریو دوژانیرو در کشور برزیل برگزار خواهد شد که شیوع ویروس زیکا در آستانه برگزاری این مسابقات، چالش های دولت این کشور را در تدارک شرایط میزبانی دوچندان کرده است.
«فرمان لوئیز فرناندو پزائو» فرماندار ریودوژانیرو هفته گذشته بدنبال کسری بودجه که باعث آشفتگی در نظام مراقبت های بهداشتی این ایالت در فاصله هشت ماه تا آغاز بازی های المپیک 2016 شده است، وضعیت اضطراری اعلام کرد.
وضعیت اضطراری در ریودوژانیرو پس از آن اعلام شد که بیمارستان ها، اتاق های اورژانس و درمانگاه ها در سراسر این ایالت با تمام شدن بودجه خرید تجهیزات و پرداخت دستمزدها ، تعطیل شدند یا خدمات خود را کاهش دادند.
وضعیت اضطراری که در بحبوحه شیوع ویروس زیکا اعلام شده 180 روز یا تا اواخر ژوئن 2016 به طول خواهد انجامید.
همزمان با این موضوع که گسترش ویروس زیکا در برزیل نگرانی هایی را برای مسافران علاقمند به دیدن مسابقات المپیک پدید آورده است، مسئولان گردشگری و المپیک این کشور خطر را برای گردشگران خارجی کم اهمیت می دانند.
از سوی دیگر، شهرهای سراسر برزیل آموزش شهروندان در مورد خطر آب های راکد و آبگیرها را آغاز کرده اند.
منابع خبری امروز اعلام کرده اند ورزشگاه های محل برگزاری رقابت های المپیک قبل و در طول برگزاری بازی ها هر روز بازرسی می شود تا خطر تماس ورزشکاران و گردشگران با ویروس زیکا به حداقل کاهش یابد.
کمیته بین المللی المپیک برزیل که در تماس نزدیک با وزارت بهداشت این کشور، سازمان جهانی بهداشت و کمیته برگزاری بازیهای ریو 2016 است، اعلام کرده که ورزشگاه های محل برگزاری بازی ها مرتب بازرسی می شود تا خطر تماس ورزشکاران و هواداران با حشرات ناقل بیماری به حداقل برسد..
کمیته برگزاری بازی ها همچنان از اقدامات کنترل و پیشگیری که مسئولان مربوطه ارایه کرده اند، پیروی می کند و رهنمودهای مربوطه را برای ورزشکاران و گردشگران ارسال می کند.

**درباره زیکا بیشتر بدانیم
در زمان حاضر هیچ درمان خاصی برای مبتلایان به ویروس زیکا به عنوان «ویروس غافلگیرکننده سال 2016 » شناخته نشده و بهترین راه پیشگیری و محافظت در برابر نیش حشره است.
تحقیقات، هنوز انتقال ویروس از مادر به جنین را 100 درصد تایید نکرده و ممکن است در برخی مادران باردار، ویروس به جنین منتقل نشود.
بیماری از طریق واکنش زنجیره ای پلیمراز و جداسازی ویروس از خون تشخیص داده می شود که تشخیص این بیماری معمولا به دلیل شباهت به تب دانگ و تب زرد دشوار است.
استفاده از پشه بند، حشره کش ها و پوشاندن بدن، بستن در و پنجره و توجه به نظافت منزل به ویژه دور کردن زباله از خانه، مهمترین روش های پیشگیری از رشد و تکثیر پشه ناقل «آئه دس» (Aedes) است که معمولا در آب ساکن موجود در سطل، گلدان، ظروف و پارچ تخم ریزی می کند.